Czy neo-banki naruszą status quo na rynku pożyczkowym?

Fintechy działające wyłącznie w sferze online, nazwane „neo-bankami” lub „challenger banks”, dotychczas kojarzyły przede wszystkim z aplikacjami pozwalającymi na proste zarządzanie finansami osobistymi oraz wymianą walut bez prowizji. Usługi pożyczkowe pozostawały jednak głównie w sferze tradycyjnych banków, jednak w tym aspekcie w ostatnim czasie także doszło do znacznej zmiany. Spektakularny wzrost Klarny pozyskał zainteresowanie największych funduszy Venture Capital, zaś na rynku pożyczkowym pojawili się lub planują się pojawić tacy gracze jak Blender Financial Technologies, Revolut, czy Aion Bank, w tym także na atryakcyjnym rynky polskim.

Sebastian Siemiątkowski, Klarna CEO

Rynek pożyczkowych jest jednak o wiele bardziej skomplikowany ze względu na ryzyko niewypłacalności kredytowej oraz asymetrię informacji. Przekonał się o tym posiadający licencję bankową szwecki fintech Klarna, oferujący usługę buy-now-pay-later (BNPL), czyli możliwość odroczenia płatności za zakupy online o 30 dni. Straty wycenianej na ponad 46 miliardów dolarów spółki z powodu niewypłacalności pożyczkobiorców powiększyły się dwukrotnie w porównaniu do poprzedniego kwartału, powiększając stratę z działalności operacyjnej dziesięciokrotnie w odniesieniu do poprzedniego roku do 111 milionów dolarów. Jest to przede wszystkim wynik gwałtownej ekspansji na rynkach zagranicznych, m.in. w Hiszpanii, Nowej Zelandii, Polsce oraz USA. W ostatnim wymienionym kraju wolumen udzielonych pożyczek zwiększył się o ponad 300% rok do roku. Możliwym wytłumaczeniem strat może być to że doszło do odwrotnej negatywnej selekcji, czyli Klarna powiększyła swój udział w rynku udzielając pożyczek konsumentom o niższej wiarygodności kredytowej.

Rosnąca penetracja rynkowa przyciąga uwagę inwestorów. Na czele z japońskim SoftBank Vision Fund, Klarna w lipcu 2021 r. pozyskała prawie 700 milionów dolarów, powiększając całkowity uzyskany kapitał do 3,7 miliarda dolarów. Jednak aby w przyszłości powrócić na ścieżkę zyskowności, tak jak to było przed 2019 rokiem, szwedzki fintech będzie najprawdopodobniej zmuszony być bardziej selektywny w stosunku do tego komu udziela pożyczek – podobnie jak tradycyjne banki.

W przypadku pożyczek BNPL warto zwrócić uwagę na fakt że brytyjski odpowiednik KNF – Financial Conduct Authority – uwagi na rosnącą popularność rozwiązania zamierza zwiększyć nad nim kontrolę, co może oznaczać nowe regulacje. To z kolei może zwiększyć zainteresowanie rynkiem BNPL instytucji nadzoru finansowego w innych krajach. Z dużym prawdopodobieństwem z nowymi regulacjami lepiej poradzą sobie tradycyjne banki, które musiały znacząco dostosować się do ścisłych przepisów po kryzysie finansowym w 2008 roku.

Działająca od 2005 roku Klarna, która obecnie realizuje bardzo ambitne plany ekspansji, wkrótce będzie musiała liczyć się z konkurencją ze strony dwóch brytyjskich podmiotów – Revoluta oraz Monzo. Oba fintechy w oficialny oraz nieoficielny sposób zakomuknikowały dodanie funkcji BNPL, która rozszerzyła by ich ofertę z zakresu aplikacji mobilnej. Ciekawy jednak będzie fakt jak nowa funkcja wpłynie na zyskowność fintech-ów, gdyż oba z nich ogłosiły stratę netto za zeszły rok w wysokości ponad 100 milionów funtów.

Przykładem neo-banku wyraźnie aktywnego na rynku pożyczkowym może być izraelski Blender Financial Technologies, który uzyskał łącznie 25 milionów dolarów wraz z ofertą publiczną na giełdzie w Tel Avivie w lutym 2021 roku. Ubiegający się o europejską licencję bankową Blender działa w Izraelu, Litwie, oraz Łotwie i specjalizuje się w pożyczkach gotówkowych, BNPL, oraz pożyczkach na zakup samochodu z łącznym portfelem kredytowym równym 245 milionów dolarów.

Kolejnym neo-bankiem który wszedł na rynek pożyczek jest działający od niedawna w Polsce Aion Bank, który umożliwia wnioskowanie o pożyczkę do kwoty 50 tys. zł z okresem spłaty do 96 miesięcy. Dzięki integracji z Mastercard, całość procesu odbywa się online, wliczając w to ocenę zdolności kredytowej. Możliwość wzięcia pożyczki w Aion Banku uzupełnia jego ofertę w zakresie bankowości mobilnej.

Podobnie jak to miało miejsce w przypadku Insurtech-ów, neo-banki już dzisiaj zmieniają rynek pożyczkowy. Stoi za nimi zdecydowanie przewaga technologiczna jak i innowacyjne rozwiązania pozwalające na wygodne korzystanie z usług finansowych – także tych które dostępne były wcześniej, jak np. sprzedaż ratalna, ale pozbawione możliwości załatwienia wszystkiego za pomocą aplikacji mobilnej. Wyzwaniem dla nowych instytucji będzie jednak to żeby w procesie gwałtownej ekspansji zachować bezpieczny poziom odsetka niespłaconych kredytów, jak i dostosować się do nowych regulacji.

Bibliografia:

Browne, R., 2021. ‘British fintechs are jumping into the booming buy now, pay later market’ CNBC. https://www.cnbc.com/2021/09/10/monzo-and-revolut-to-enter-buy-now-pay-later-market.html

Krzemińska-Albrycht, I., 2021. ‘Aion Bank wprowadza pożyczki. W pełni cyfrowo udzieli finansowania do 50 tys. zł’ Cashless.pl. https://www.cashless.pl/10566-aion-bank-pozyczki

Milne R., 2021. ‘Klarna’s losses soar as credit defaults double’ Financial Times. https://www.ft.com/content/46f2fff1-846b-48bb-adfb-805e916a6b47