Robotyzacja w obliczu 4 Rewolucji Przemysłowej 

Robotyzacja jest integralną częścią transformacji w kierunku Przemysłu 4.0, czyli gospodarki opartej na powszechnej sztucznej inteligencji oraz nieustannej komunikacji. Mimo tego że jest ona stosowana już przez dłuższy okres czasu, w szczególności w przemyśle motoryzacyjnym, roboty przyszłości będą charakteryzować takie cechy jak możliwość współpracy z człowiekiem czy samouczenia. Rozwój rynku może zostać już wkrótce przyspieszony przez warunki makroekonomiczne takie jak inflacja i rosnące koszty pracy.

Automatyzacja, podobnie jak inne innowacyjne rozwiązania, rozwija się w niezwykle szybkim tempie. Według raportu BCG, globalny rynek robotyzacji był wart 25 mld dolarów w 2020 roku, zaś jego przewidywana wielkość w 2030 r. to aż od 160 do 260 mld dolarów. Warto również zwrócić uwagę na liczbę dostaw robotów przemysłowych, która od 2010 roku rośnie eksponencjalnie.

Liczba dostarczonych robotów przemysłowych (w tys.)

Źródło: McKinsey & Company, 2019

Charakterystyka

Wśród robotów przemysłowych można wyodrębnić 3 podstawowe kategorie: stacjonarne, współpracujące oraz autonomiczne. Pierwsza kategoria to tradycyjne maszyny przytwierdzone do podłoża lub innego stałego elementu, wykorzystywane do takich czynności jak spawanie, lutowanie czy montowanie. Z tego powodu najczęściej stosowane są one przy produkcji samochodów. Ze względu na ich konstrukcję, do stacjonarnych zaliczamy m.in. roboty kartezjańskie, cylindryczne, SCARA czy Delta.

Roboty współpracujące umożliwiają bezpośrednią integrację z człowiekiem, dzięki czemu w przeciwieństwie do stacjonarnych, nie muszą być odgrodzone od pracowników w celu zagwarantowania bezpieczeństwa. Połączenie to umożliwia osiągnięcie bardzo wysokiej precyzji, co ma zastosowanie np. w chirurgi, zaś w przyszłości dzięki zastosowaniu egzoszkieletów roboty te mogą pozwolić na lepszą wydajność pracowników oraz mniejsze obciążenia kręgosłupa i stawów. Na chwilę obecną jednak, roboty współpracujące są produktem niszowym z 2,5% – 5% udziałem w rynku.

Ostatnia kategoria, czyli roboty autonomiczne, obejmuje urządzenia zdolne do samodzielnego przemieszczania się bez kontroli człowieka. W tej dziedzinie bardzo wysoki potencjał mają autonomiczne pojazdy samosterujące (ang. autonomous guided vehicles – AGV), które posiadają szerokie spektrum zastosowań w magazynach lub centrach logistycznych.

Trendy

Czy rozwój automatyki i robotyki nabierze jeszcze większego tempa w ciągu najbliższych lat? Odpowiedź na to pytanie zdaje się być oczywista. Istnieją jednak konkretne powody dla których rozwój ten może być równie szybki jak sztucznej inteligencji czy kryptowalut.

Po pierwsze, rosnące koszty pracy zwiększą opłacalność adaptacji inteligenych maszyn. Warto zwrócić uwagę na fakt że jednym z kluczowych czynników które zapoczątkowały rewolucję przemysłową były rosnące koszty pracy w stosunku do cen energii na początku XIX wieku w Anglii, co sprawiło że wykorzystywanie maszyny parowej stało się po prostu opłacalne. Analogiczna sytuacja ma miejsce w wielu krajach na świecie, w tym w Wielkiej Brytanii, która po Brexicie zmaga się z brakiem dostępności pracowników. Koszty pracy rosną także w Chinach, które dotychczas udostępniały tanią siłę roboczą. Z tych powodów, automatyzacja produkcji będzie coraz bardziej powszechna w nadchodzących latach, zwłaszcza że wciąż zarówno Europa jak i Chiny w mniejszym stopniu wykorzystuje roboty niż światowi liderzy.

Skala robotyzacji

Źródło: McKinsey & Company, 2019

Rozpowszechnianie się robotyzacji będzie postępowało także wraz z rozpowszechnianiem się sztucznej inteligencji. Umożliwi to rozwój szeregu nowych produktów, takich jak wspomniane wcześniej autonomiczne pojazdy samosterujące, jak i roboty będące w stanie samodzielnie dostosować produkty do potrzeb klienta na podstawie uzyskanych danych. Ponadto, jako że rozwój automatyzacji pozwala na tańszą produkcję dóbr, to umożliwi on także tańsze wytwarzanie samych robotów. W konsekwencji pozytywne sprzężenie zwrotne prowadzi do coraz szybciej spadających cen innowacyjnych maszyn.

Katalizatorem Przemysłu 4.0 może okazać się przemysł motoryzacyjny za sprawą dynamicznego rozwoju samochodów elektrycznych, który będzie wymagał modernizacji linii produkcyjnych. Znaczny skok popytu będzie sygnałem dla dostawców do poszukiwania nowych innowacji, które charakteryzuje “rozlewanie się” na inne gałęzie gospodarki (spill-over effect)

Robotyzacja a rynek Venture Capital

Robotyzacja z racji swojego dynamicznego wzrostu budzi wysokie zainteresowanie funduszy Venture Capital, podobnie jak ma to miejsce w przypadku sztucznej inteligencji. Co więcej, dziedziny te wzajemnie się przeplatają, co zwiększa atrakcyjność inwestycji.

Przykładem sukcesu z regionu CEE jest założona w Rumunii spółka UiPath Inc. oferująca kompleksowe narzędzia do zarządzania procesami automatyzacji w przedsiębiorstwie. Co więcej, udostępnia ona narzędzia umożliwiające nagranie i zautomatyzowanie powtarzających się czynności bez znajomości programowania. UiPath zostało założone w 2005 roku w Bukareszcie, zaś rundę finansowania Seed przeprowadziło dopiero w 2015 r. na kwotę 1.6 mln dolarów. Od tego czasu jednak spółka rozwija się w wykładniczym tempie – do chwili obecnej przeprowadziła 6 rund finansowania na łączną kwotę ponad 2 miliardów dolarów oraz przeniosła siedzibę do Nowego Jorku. Zwieńczeniem tego procesu jest IPO na New York Stock Exchange w kwietniu 2021 r. Obecnie kapitalizacja rynkowa UiPath wynosi ponad 22 mld dolarów.

Start-upem z Polski oferującym autonomiczne roboty dla firm jest VersaBox. Spółka oferuje maszyny, których zadaniem jest dowożenie i odwożenie materiałów produkcyjnych w fabrykach, a więc to najbardziej innowacyjna kategoria robotów autonomicznych (AGV) opisana powyżej. We wrześniu 2020 r. VersaBox uzyskało 11 mln zł od m.in. Fidiasz EVC, SpeedUp Energy Innovation czy Movens VC w ramach finansowania rundy Seed, zaś w sumie finansowanie wynosi ponad 18 mln zł.

Podsumowanie

Rozwiązania z zakresu automatyzacji są znane od pewnego czasu, jednak obecne trendy takie jak rosnące koszty pracy, sztuczna inteligencja czy nawet transformacja w stronę samochodów elektrycznych  sugerują ich dynamicznych rozwój w ciągu najbliższych kilku lat. Przykłady UiPath oraz VersaBox ukazują możliwość rozwoju tych technologii także w regionie CEE, jak również nierozłączność robotyzacji i uczenia maszynowego.

Bibliografia:

Aljarboua, Z., Santhanam, N., Teulieres, M., Thomsen, J., and Tilley, J., 2019. ‘Industrial robotics: Opportunities for manufacturers of end effectors’. McKinsey & Company. https://www.mckinsey.com/industries/advanced-electronics/our-insights/industrial-robotics-opportunities-for-manufacturers-of-end-effectors#

Bellon, M., 2020. ‘Polskie roboty jak armia autonomicznych mrówek. Ich twórcy zdobyli 11 mln zł. Wśród inwestorów twórca Seleny’ Business Insider Polska. https://businessinsider.com.pl/firmy/polska-firma-versabox-zdobyla-11-mln-zl-wsrod-inwestorow-tworca-seleny/fsq4c44

Gheorge, G., 2018. ‘The story of UiPath – How did it become Romania’s first unicorn?’ Business Review. https://business-review.eu/news/the-story-of-uipath-how-it-became-romanias-first-unicorn-164248

Lässig, R., Lorenz, M., Sissimatos, E., Wicker, I., and Buchner, T., 2021. ‘Robotics Outlook 2030: How Intelligence and Mobility Will Shape the Future’. Boston Consulting Group. https://www.bcg.com/publications/2021/how-intelligence-and-mobility-will-shape-the-future-of-the-robotics-industry

Teulieres, M., Tilley, J., Bolz, L., Ludwig-Degm, P., and Wägner, S., 2019. ‘Industrial robotics: Insights into the sector’s future growth dynamic’. McKinsey & Company. https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/industries/advanced%20electronics/our%20insights/growth%20dynamics%20in%20industrial%20robotics/industrial-robotics-insights-into-the-sectors-future-growth-dynamics.ash